Tìm kiếm Blog này

Thứ Năm, 11 tháng 8, 2011

Họa sĩ “tâm linh” Vi Vi đã vẽ “Phật” như thế nào?


Họa sĩ “tâm linh” Vi Vi đã vẽ “Phật” như thế nào?
MINH THẠNH 

Tôi thấy phải viết bài này vì người ta, có lẽ có cả những người theo đạo Phật, khen Vi Vi “tâm linh” nhiều quá, xem ông như một họa sỹ người Việt hải ngoại tầm cỡ tiêu biểu cho một cách sáng tác cảm ứng chúa Phật như vậy. Nghe đâu, có chùa còn mời ông làm tượng hay phù điêu gì đó. 
Họa sĩ Vi Vi, nay thường gọi với tên thật là Vi Vi Võ Hùng Kiệt, hiện được mệnh danh là một họa sĩ “tâm linh” tầm cỡ của người Việt ở Mỹ, vì ông vẽ cả Chúa và Phật cũng như những đề tài liên quan như thiên đàng, thiên thần… 
Thực ra, ông vẽ Chúa là chủ yếu, còn tranh về Phật chỉ có vài bức, trong đó có hai bức mà buộc lòng chúng tôi phải lên tiếng bằng bài viết này.

Vi Vi đã nổi tiếng ở Sài Gòn trước năm 1975. 
Trang mạng Dũng Lạc giới thiệu về Vi Vi như sau:

“Tên thật: Võ Hùng Kiệt – Tên Thánh Rửa Tội: Michel
Ngày sinh: 14 tháng 7 năm 1945 – Sinh quán: Vĩnh Long
Bút hiệu: ViVi do ghép hai chữ đầu Việt Nam và Vĩnh Long (ký từ năm 1964 vẽ cho Tuổi Hoa)
Cựu Sư Huynh La San - Promotion 82 Nhatrang năm 1962
Tốt nghiệp Cao Đẳng Mỹ Thuật Saigon năm 1968.
Bắt đầu vẽ từ nhỏ, đến năm 1958 mới chính thức vẽ bià và truyện tranh cho tờ báo Tuổi Xanh của cụ Bảo Vân Bùi Văn Bảo.
Trước 1975:
-         Vẽ minh họa và truyện tranh cho 2 tờ Nhật báo Độc Lập và Dân Chủ
-         Sách Giáo Khoa cho các nhà xuất bàn: Quê Hương, Nhật Tảo, Sống Mới, Cành Hồng, Khai Trí, và sách giáo khoa cho trường mẫu giáo Claire Joie (Annexe de Regina Mundi)
-         Báo Chí: Vẽ bià và Minh họa cho các tờ báoTuổi Xanh, Tuổi Hoa, Bạn Trẻ, Tinh Thần (Nha Tuyên Úy Công Giáo QLVNCH), Trái Tim Đức Mẹ (Dòng Đồng Công), Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp (Dòng Cứu Thế)
-         Bắt đầu vẽ Tem Bưu Hoa từ năm thứ nhất CĐMT cho đến năm 1975. Chiếm khoảng 40 giải Bưu Hoa cho Tổng Nha Bưu Chính VNCH, ký tên thật Võ Hùng Kiệt.
-         Chỉ triển lãm 3 lần tại phòng Thông Tin Văn Hoá Saigon, Phòng Hội Hoạ Sĩ Trẻ và Alliance FranHais nhân cứu trợ nạn nhân những vụ Nạn Lụt Miền Trung, Miền Tây và Tết Mậu Thân. 
Vượt biên năm 1981 và tạm định cư tại Montréal, PQ., Canada.
Sang Mỹ năm 1995 tạm trú tại San Diego tới nay.  
Ngoài vẽ tranh còn điêu khắc các pho tượng:
-         Tượng Các Vị Thánh Tử Vì Đạo VN 1 đúc đồng và đặt tại: Maria Lewinston Garden (New York), Dòng Đồng Công (Carthage, Missouri), Denver, Colorado và Arlington Texas.  
-         Tượng Các Vị Thánh Tử Vì Đạo VN 2 đặt tạI Austin, Texas.
-         Tượng Mẹ Maria VN  tại Amarillo, Texas.
-         Tượng Thuyền Nhân Vượt Biển – Santa Ana, California.
-         Tượng Thủ Tướng Canada: Pierre Eliotte Trudeau.
-         Tượng Linh Mục Trần Đình Thủ (Sáng lập Dòng Đồng Công). 
-Vẽ các Bích Họa (Mural) về 117 Vị Thánh Tử Vì Đạo VN ở Dòng Đồng Công Missouri Cao 35feet x rộng 40feet, ở San Bernardino cao 10feet x rộng 60feet). Mẹ Thăng Thiên ở Amarillo Texas  cao 12feet x rộng 24feet…”
 
Ở Sài Gòn, ông đã tỏ ra “tâm linh”, nhưng chỉ chuyên vẽ Chúa, không có Phật. Tranh ông hợp với kiểu cậu ấm cô chiêu thời bấy giờ, hơn là những nguời nghiêng về đời sống tâm linh.

Nếu ông chỉ vẽ chúa và đức mẹ, thiên thần bay lượn… như trước thì không có gì đáng nói. Nhưng mấy năm gần đây các đài nước ngoài giới thiệu ông như một họa sĩ “tâm linh” có hạng của Việt Nam, với nhiều cuộc triễn lãm ở Mỹ, nói là có nhiều người đến xem, khen tranh, rằng rất “tâm linh” và “dân tộc”, khiến người viết phải “search” tìm xem tranh ông trên mạng.

Nhưng thật bất ngờ với những bức trang vẽ Phật của ông, thường được dùng để khẳng định ông là họa sĩ “tâm linh” nói chung cho đủ mặt tôn giáo, và gần hơn với nguời theo đạo Phật. 
Nếu không tinh ý, người thưởng thức tranh vẫn thấy Vi Vi đúng là tâm linh vì có chúa (tỷ lệ áp đảo), nhưng cũng có Phật.  
Nhưng, để ý kỹ một chút, thì sẽ thấy một cái gì đó không trong sáng, không xứng đáng với sự trang trọng và cao cả của từ “tâm linh”. 
Tranh chúa và Phật của Vi Vi thường được đặt cạnh nhau, cho có đủ Chúa Phật tâm linh, nhưng Chúa và Phật được thể hiện trong sự tương phản đối lập.

Tranh Chúa, đức mẹ, thiên thần các kiểu thì được thể hiện với ánh sáng rực rỡ, chói lọi, hào quang…
 Còn 2 bức tranh có Phật: “Nguyện cầu Quan Thế Âm” và “Thị Mầu đi lễ chùa” thì Phật hiện ra trong tranh tối tranh sáng u uất, không phải của chúa của thánh, mà là của quỷ thần, âm cảnh.

Đức Phật trong bức “Thị Mầu đi lễ chùa” hiện ra trong bối cảnh như một người làm chứng khó hiểu, đánh đố, thể hiện bằng một màu đỏ nhòe nhoẹt, đầy ẩn dụ của máu, dù câu chuyện gợi ý đề tài không phải là một bi kịch.

Còn bức “Nguyện cầu Quan Thế Âm” được thể hiện với ánh sáng âm u từ phía dưới chiếu tạt lên khuôn hình bán thân, lạnh lùng, bí hiểm trước trước những người cầu nguyện, trong bức “Nguyện cầu Quan Thế Âm”.

Cái cách thể hiện tượng Bồ tát Quán thế Âm này khá lạ lẫm với Phật giáo: bán thân, với một kiểu ánh sáng chiếu hất nguợc như vậy, xem ra cố ý thể hiện một vị nữ thần, hơn là một vị Phật.

Những người cầu nguyện thì xõa tóc rối, xoãi chân với tư thế lết tới cầu xin, trong sự tuyệt vọng, bám víu.

Hoa sen dâng cúng Bồ Tát thì không cắm, không kết, không bó, mà ngổn ngang, vương vải, lộn xộn trên nền đỏ, trắng, đen (có thể ẩn dụ may rủi)

Bức tranh “Nguyện cầu Quan Thế Âm” truyền cho người xem cảm giác hỗn mang, u uất, bám víu, lạnh lùng, bí hiểm…

Từng đường nét, từ chi tiết đều tạo nên cảm giác âm tính, trong khung cảnh cầu xin vái lạy níu kéo tuyệt vọng, không phải cầu nguyện.

Và như đã lưu ý, người ta đặt bức tranh Phật như vậy cạnh những bức tranh chúa tràn ngập ánh sáng, tỏa ra ánh sáng, để nói rằng người sáng tác là tâm linh, vẻ đủ mọi tôn giáo (?)
  
Tôi thấy phải viết bài này vì người ta, có lẽ có cả những người theo đạo Phật, khen Vi Vi “tâm linh” nhiều quá, xem ông như một họa sỹ người Việt hải ngoại tầm cỡ tiêu biểu cho một cách sáng tác cảm ứng chúa Phật như vậy. Nghe đâu, có chùa còn mời ông làm tượng hay phù điêu gì đó.

Tôi viết để nói rằng, không phải công chúng nghệ thuật Phật tử không biết gì hết, nói sao nghe vậy, thấy có Phật thì là… “tâm linh” (!)

Nhấp chuột qua lại giữa các bức tranh tâm linh của ông, thì thấy rõ cái dụng ý đặt Phật bên Chúa theo kiểu như vậy của Vi Vi.

Nghệ thuật là sự cao cả và chân thật. Gài công chúng nghệ thuật với nhãn quan tôn giáo phiến diện như vậy không phải là nghệ thuật.

Chúng tôi không có ý công kích. Vi Vi có quyền thể hiện hình ảnh Phật theo cái nhìn, từ một điểm nhìn nào đó của riêng ông, chủ quan theo cách của ông. 
Nhưng đây là một bài phê bình nghệ thuật. Vì công chúng nghệ thuật cũng có quyền phát hiện những ẩn ý của nghệ sĩ, kể cả từ những tư duy không trong sáng, nếu có. (MT)

Người họa sĩ rất cần có một tâm hồn nhận thức trong sáng, vô tư - Chắc chắn sẽ cho ra đời những tác phẩm đẹp. Nếu không có lòng tôn kính chân chính tốt nhất họa sĩ đừng lấn sân vẽ Phật nữa. (THU)
Tôi không rành về hội họa nhưng có thể cảm nhận được những đường nét hay màu sắc trong tranh. Đó là những nét cơ bản tạo nên những cảm xúc trong tâm người thưởng ngoạn. Thú thật, tôi chẳng biết ông ViVi này tài hoa ra sao nhưng nhìn màu sắc họa chân dung Đức Phật đỏ một màu máu, màu sắc của sự hiếu chiến, đấu tranh với thế giới bên ngoài, chứ không phải đấu tranh với nội tâm như bản chất "diệt dục" của các nhà tu hành.

Riêng màu sắc chân dung của Ngài Quán Thế Âm mà ông ViVi này sử dụng còn "quái đản" hơn, ông ta dùng màu xanh, màu sắc của sự lạnh lùng, vô cảm chứ không phải của sự "đại từ Đại bi" như danh hiệu của ngài. Nếu tinh tế hơn trong nhận xét, màu xanh này thường được sử dụng làm màu sắc biểu tượng cho loài "yêu quái" hay "ma quỉ" mà ta thường thấy trong phim ảnh ..

Riêng hình ảnh của bà Maria hay ông Jesus, ta thấy màu sắc hồng hào, tươi sáng, khuôn mặt nào cũng rất rạng rỡ, rõ nét "người" và có phong cách rất bản sắc Việt Nam, và hình nào cũng có vầng "hào quang" quanh đầu, còn hình chư Phật và Bồ Tát thì là một mảng đỏ màu máu hay một vầng đen u tối. Tôi nghĩ, chẳng cần phải là một nhà phê bình nghệ thuật, ta cũng sẽ dễ nhận biết ẩn ý của ông họa sĩ tên thánh Michel này rồi!

Riêng lời bàn của đạo hữu Minh Ngọc: "nhiều chùa ở Việt Nam sử dụng bức ảnh "Đức Mẹ và Chúa hài đồng" làm đèn lồng trang trí, tranh ảnh, thư pháp, quà lưu niệm tặng nhau..." thì cũng có vị thiền sư ở nước ngoài còn đem "thánh ca" mừng Giáng sinh vào hát trong chùa Phật nữa là ....  (VĂN)
Rất hoan nghênh và cám ơn tác giả Minh Thạnh! 
Qua đối chiếu sự tương phản giữa những bức tranh Phật và Chúa, ta thấy rất rõ cái "TÂM" thâm độc trong "nghiệp vụ chuyên môn" của HS ViVi. Rất thâm độc! Dùng âm thanh và sắc tướng để tấn công và chinh phục cảm xúc con người là một nghệ thuật, rất hiệu quả. Nhưng ở đây rõ là HS ViVi đã quá đen đúa trong tư duy, trong sáng tác nghệ thuật và ý đồ. Nghệ thuật là sự cao cả và chân thật. Than ôi, còn đâu là nghệ thuật của HS ViVi!!!
(VĂN KHƯƠNG)
Tôi hoàn toàn đồng ý với tác giả MT khi phê bình thể loai nghệ thuật hội họa của họa sĩ ViVi "Từ một điểm nhìn nào đó của riêng ông (ViVi)nhưng gài công chúng nghệ thuật với nhãn quan tôn giáo phiến diện như vậy không phải là nghệ thuật".
Từ bấy lâu nay Thiên Chúa Giáo La Mã tại VN luôn luôn muốn đánh lận con đen trong các ngôn ngữ khi giảng đạo bằng cách "Copy hay Steal" các ngôn từ đặc biệt của giáo lý PG như trong tang lễ,suy luận tâm lý theo Duy Thuc PG,lập các lớp Thiền..v..v nhưng nói đi quanh quẩn rồi cũng trở lại do "Ý Chúa" hết.
Chúng ta cần lưu ý cách tuyên truyền của TCG.Vì làm sao có "Tâm linh" trong họa sĩ ViVi khi mà chính Tòa Thánh Vatican chưa nói xong chuyện với cùng đạo độc thần như Chính Thống Giáo,Tin Lành(Mặc Môn,Luther,Baptist...).
Chúng ta người PT luôn tỉnh thức trong trí tuệ trước làn sóng đi cải đạo của TCG&TL qua ngôn từ họ xử dụng trong các lãnh vực nay lại có Hội họa nhu MT đã nêu chính xác. (TOI MAI)

2 nhận xét:

  1. Nặc danh noreply-comment@blogger.com tới tôi
    hiển thị chi tiết 20:42 (9 giờ trước)
    Nặc danh đã để lại một nhận xét mới về bài đăng của bạn "Họa sĩ “tâm linh” Vi Vi đã vẽ “Phật” như thế nào?":

    Hàng ngày tôi chiêm ngưỡng Đức Phật; Hình tướng Đức Phật luôn tỏa sáng và Từ bi vì Chư vị Phật là những bậc hiền triết, tâm từ bi vô lượng, thế mà Vi Vi mô tả Đức Phật như thế; Vậy ông ta có ẩn ý gì đây và thế là Phật tử chúng tôi ai ai cũng hiểu; Không thể xúất hiện một người họa sĩ mà có ý đồ vô lương tâm như thế; Đã xúc phạm đến một tôn giáo mà luôn mang lại cho chúng sanh an bình và lợi lạc; Một con chiên như thế đủ để cho khán giả đánh giá về ông ta và chính ông ta đã hạ thấp giá trị của người họa sĩ; Điều mà trong gioi họa sĩ chân chính nói riêng và khán giả nói chung không ai có thể chấp nhận được, vì vẽ tranh là để tạo cái nhìn cho người xem cảm thấy thán phuc chứ không phải để mọi người phản ứng như thế!

    Trả lờiXóa
  2. Thường thì họa sĩ rất hiền lành, chân chính nhưng Vi Vi nhưng Vi Vi là con người vô đạo đức khi thể hiện những bức tranh về Phật như thế! Lòng nham hiểu của Vi Vi đã thấy rất rõ khi có sự tương phản rất mạnh về màu sắc, đường nét giữa Đức Phât và Chúa. Ông không xứng đáng để vẽ Phật nữa; Tại sao họa sĩ mà cũng có những con người thâm hiểm như thế! noreply-comment@blogger.com

    Trả lờiXóa