CÁI BẪY VỐN FDI

CÁI BẪY VỐN FDI

Cẩn trọng với làn sóng từ Trung Quốc

PGS-TS Bùi Tất Thắng, Viện Chiến lược phát triển (Bộ KH-ĐT), nêu lên một vấn đề hết sức quan ngại mà ông gọi là hiện tượng lấy “mỡ nó rán nó” của không ít DN FDI. Các DN này thường huy động vốn ngay trên thị trường nội địa để đầu tư, chỉ cho dự án đăng ký một ít vốn “mồi”, khi được chấp thuận sẽ huy động vốn nước sở tại, gây không ít hệ lụy đối với công tác quản lý và hiệu quả của các dự án. Ngoài ra, không dễ tiếp nhận công nghệ - kỹ thuật, bởi các DN đầu tư nước ngoài thường có xu hướng giấu bí quyết, coi đó như “bảo bối” trong thương lượng và cạnh tranh với nước chủ nhà. Trong khi phía chủ nhà không ý thức được tầm quan trọng và không đòi hỏi khắt khe, vì vậy khâu chuyển giao công nghệ từ trước tới nay vẫn để lại nỗi thất vọng lớn nhất.

Ông Nguyễn Xuân Trung, Viện Khoa học - Xã hội VN, cảnh báo xu hướng chuyển giao công nghệ lạc hậu, cũ kỹ đang để lại tác hại lớn cho môi trường, còn hiệu quả đầu tư thì cực thấp. Gần đây, theo ông Trung, Trung Quốc chú trọng nâng cao chất lượng dự án FDI thực hiện tại nước này, bằng cách cấm các dự án ô nhiễm môi trường, hao tổn nhiêu liệu, công nghệ không hiện đại. “Cụ thể, vào cuối 2011 chính phủ Trung Quốc thông báo nước này đã loại bỏ hàng nghìn DN lạc hậu, hiệu quả thấp trên cả nước. Rất có thể các dự án này đi cùng những thiết bị, dây chuyền đó sẽ tìm đến VN”, ông Trung dự đoán.

Chủ tịch - Tổng giám đốc Investconsult Group Nguyễn Trần Bạt nhìn nhận trong dòng FDI đổ vào VN, có thể có rất nhiều cái bẫy. Ra chợ thì mắc phải bẫy hàng giả, hàng kém chất lượng. Hút vốn FDI cũng vậy, khi đang cần tiền, cần gọi dự án, nhưng tiền vào VN có thể làm giàu mà cũng có thể làm bẩn người VN. Vậy, đồng tiền nào giàu, đồng tiền nào bẩn thì phải phân biệt được và có công nghệ lọc. Công nghệ lọc ở đây là sự lạnh lùng trong thẩm định, để tránh trở thành bãi thải về công nghệ, môi trường. “Hiện nay, việc phân cấp quá mạnh cho các địa phương, trong khi chưa nơi nào xây dựng được trung tâm công nghệ thẩm định dẫn tới việc đã sinh ra những đứa trẻ to quá kích thước mà nhà hộ sinh vẫn ở quy mô cấp xã, làm cho những đứa trẻ khổng lồ ấy lâm vào tình trạng hữu sinh mà vô dưỡng”, ông Bạt ví von về các dự án quy mô lớn, không hiệu quả.

Để giải quyết vấn đề thẩm định, ông Bạt đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ KH-ĐT nên thành lập trung tâm thẩm định. Mỗi miền có thể có một trung tâm, với trách nhiệm thẩm định những DA theo hạn mức đầu tư nhất định, ví dụ từ 100 triệu USD trở lên.

Anh Vũ